Dach stanowi zwieńczenie każdego budynku. Zarówno kształt, jak i materiał pokryciowy dachu powinny zostać przewidziane na etapie tworzenia projektu budowlanego. Podpowiadamy, na co zwrócić szczególną uwagę.

Projekt

Wybór projektu to pierwsza rzecz, o której musimy zdecydować. To od dokumentacji zależeć będą późniejsze koszty inwestycji oraz wygląd całego budynku. W projekcie odnajdziemy informacje na temat kształtu dachu. Najtańszy w wykonaniu okazuje się prosty dach dwuspadowy. Można wzbogacić go o dodatkowe lukarny bądź okna dachowe, co wiąże się ze zwiększeniem wydatków. Dachy o bardziej skomplikowanej konstrukcji również będą droższe do wykonania. Dach czterospadowy z pewnością okaże się bardziej kosztowny niż prosty dwuspadowy. Jest to związane zarówno z większym stopniem skomplikowania prac, jak i zwiększonym zapotrzebowaniem na materiały potrzebne do budowy.
Zwróćmy szczególną uwagę na rodzaj materiałów potrzebnych do wykonania więźby dachowej – wszystkie te informacje powinny być zawarte w projekcie. Inwestor może wybrać materiał przygotowany w tartaku lub zakupić elementy prefabrykowane. W obu przypadkach należy zwrócić szczególną uwagę na jakość. Pamiętajmy również, że drewno przeznaczone na więźbę dachową musi być odpowiednio wysuszone. Zbyt wysoki poziom wilgoci wiązałby się z ryzykiem popękania i wypaczania głównych elementów konstrukcyjnych. To z kolei przełożyłoby się na zmniejszenie żywotności oraz odporności całego dachu.

Kąt nachylenia

Kąt nachylenia dachu decyduje o wielu ważnych kwestiach, w tym o wyborze materiału pokryciowego. Domy jednorodzinne zazwyczaj mają dwuspadowy dach o kącie nachylenia pomiędzy 30° a 45°. Jest to uniwersalne rozwiązanie, które umożliwia wykorzystanie dowolnego pokrycia dachowego. W niektórych projektach pojawiają się dachy o większym kącie nachylenia. Większy kąt nachylenia wymaga zastosowania dodatkowych wzmocnień, a to z kolei zwiększa koszty budowy dachu i ogranicza wybór dostępnych materiałów pokryciowych.
Do łask wracają także domy z płaskim dachem. Można wykonać je w tak zwanym systemie odwróconym, co daje możliwość zaaranżowania przestrzeni roślinnych – zielonych dachów.

Liczba spadów

W domach jednorodzinnych przeważnie spotyka się dachy dwuspadowe. Są one łatwe do wykonania i nie generują nadmiernych wydatków, a przestrzeń pod pokryciem dachowym można zaaranżować na potrzeby mieszkalne. Taki dach jest też odporny na działanie niekorzystnych warunków pogodowych i zapewnia estetykę budynku.
Niektóre projekty przewidują budowę dachu wielospadowego, który wygląda bardziej elegancko i luksusowo. Dodatkowo umożliwia osiągnięcie większej powierzchni użytkowej na poddaszu. Jednak większa liczba spadów oznacza zwiększenie kosztów. Wybór wielu spadów z reguły oznacza o kilkanaście procent wyższy koszt wykonania dachu – więźby, poszycia oraz pokrycia.
Nieliczne domy mają też dachy jednospadowe. Budynek zwieńczony dachem jednospadowym nie spełnia jednak wymogów estetycznych większości inwestorów. Trudno też zaaranżować poddasze na cele mieszkalne. Dlatego nie jest to zbyt popularne rozwiązanie. Wyjątek stanowią wspomniane wcześniej domy z płaskim dachem. W tym miejscu warto podkreślić, że określenie „dach płaski” nie oznacza, że powierzchnia połaci została idealnie wypoziomowana. Minimalny kąt nachylenia połaci wynosi 3°. Bez odpowiedniego spadku wystąpiłaby trudność w odprowadzaniu wody opadowej, która zalegałaby na pokryciu i obciążała całą konstrukcję.

Budowa więźby dachowej

Więźba dachowa stanowi pierwszy element całego dachu. To ona przenosi ciężar pokrycia i odpowiada za trwałość. Przed rozpoczęciem działań praktycznych warto wybrać najlepszą ekipę dekarską, a wybór nie powinien być dyktowany jedynie aspektami ekonomicznymi. Najniższa cena to często również gorsza jakość wykonania. Po wyborze dekarzy warto skonsultować z nimi projekt budowy dachu. Fachowiec powinien przejrzeć listę materiałów i potwierdzić liczbę elementów drewnianych. Po akceptacji możemy zamówić materiał w tartaku.
Budowa więźby dachowej rozpoczyna się od montażu murłat, które zazwyczaj zostają osadzone na szczycie ścian bocznych. W ścianach osadza się pionowo tak zwane szpile. W niektórych projektach przewiduje się też montaż dodatkowych belek więzarowych. Po zamontowaniu murłat ekipa dekarska przystępuje do montażu krokwi. Ich rozmieszczenie i wymiary muszą być zgodne z wytycznymi zawartymi w projekcie. W niektórych przypadkach zachodzi konieczność zastosowania dodatkowych wzmocnień w postaci poziomych belek łączących krokwie.

Elementy konstrukcji więźby dachowej.
– Krokwie – masywne belki stanowiące podporę więźby.
– Murłaty – inaczej więzary; to na nich opierają się wszystkie łaty więźby.
– Łaty – długie deski montowane w poprzek krokwi; do nich przytwierdza się pokrycie dachowe. Standardowy przekrój łat wynosi 50 x 40 mm.
– Kontrłaty – deski montowane prostopadle do łat. Mają mniejszy przekrój i zapewniają wydajną wentylację pod pokryciem dachowym.

Poszycie

Przed ułożeniem głównego pokrycia należy wykonać poszycie dachowe. Do dyspozycji inwestora pozostają dwa rozwiązania.
Pełne deskowanie z papą – cieszyło się kiedyś bardzo dużą popularnością. Pełne poszycie wykonuje się z desek lub płyt drewnopochodnych, na których umieszcza się papę. Sztywne poszycie zapewnia dużą trwałość oraz wytrzymałość więźby dachowej. Jest szczególnie polecane na dachach o bardziej skomplikowanych kształtach. Pełne deskowanie zapewnia też lepsze wygłuszenie akustyczne. Wybierając sztywne poszycie dachowe, zyskujemy możliwość pozostawienia go na dachu przez kilka miesięcy. Jego szczelność zapewni ochronę przed działaniem niekorzystnych warunków pogodowych. Montaż głównego pokrycia można zaplanować na kolejny sezon. Warto również dodać, że papa nadaje się na domy z płaskim dachem.
Membrana dachowa – to poszycie z folii. Więźba dachowa nie ma tu pełnego, sztywnego poszycia, zabezpieczeniem jest folia paroprzepuszczalna. Głównym atutem tego rozwiązania jest niższy koszt inwestycji. Folia jest łatwa i szybka w montażu. Bez problemu pokryjemy nią dachy o prostych kształtach. Warto także dodać, że poszycie z folii zapewnia szybkie odprowadzanie wilgoci. Dzięki temu drewniana więźba dachowa oraz ocieplenie poddasza są odpowiednio zabezpieczone. Wybierając membrany, musimy pamiętać o konieczności natychmiastowego wykończenia dachu. Folia ma ograniczoną odporność na działanie promieni UV, dlatego musi być osłonięta przez pokrycia dachowe.

Pokrycie

Blachodachówka – jedno z najpopularniejszych rozwiązań. Łączy w sobie atrakcyjny koszt i łatwość montażu. Jej niewielka waga sprawia, że może być stosowana na lekkich więźbach. Warto dodać, że blachodachówka jest materiałem o uniwersalnym zastosowaniu. Świetnie sprawdzi się na dachach o kącie nachylenia powyżej 9°.

Blacha trapezowa – kolejne pokrycie dachowe o wszechstronnych możliwościach zastosowania. Jest grubsza niż tradycyjna blachodachówka, dzięki czemu charakteryzuje się dużą odpornością na niekorzystne warunki pogodowe i może być stosowana w miejscach narażonych na działanie porywistych wiatrów, grad lub intensywne opady deszczu.

Dachówka ceramiczna – wyróżnia się największą odpornością na uszkodzenia mechaniczne oraz działania niekorzystnych warunków pogodowych. Dachówka ceramiczna jest też odporna na obciążenia, nie grozi jej zalegający śnieg. Wytrzymuje w idealnym stanie przez dziesięciolecia. Ceramiczne pokrycia dachowe zapewniają bardzo dobry poziom izolacji akustycznej. Niestety pełne pokrycie dachowe z dachówki ceramicznej będzie stanowiło duże obciążenie dla więźby, dlatego zastosowanie tego materiału musi zostać przewidziane już na etapie tworzenia projektu.

Dachówka betonowa – może imitować wyglądem tradycyjne dachówki ceramiczne, pozostaje przy tym tańsza. Dodatkowo pokrycie betonowe jest nieco lżejsze, a również zapewnia dużą trwałość oraz odporność na działanie zmiennych warunków pogodowych. Dobrze znosi obciążenia i zapewnia dobrą izolację akustyczną. Przy dachówce betonowej zachodzi jednak konieczność regularnej konserwacji.

Gonty bitumiczne – charakteryzują się niewielką wagą. Dużym atutem tego pokrycia dachowego jest również optymalna szczelność. Dużym atutem tego materiału jest plastyczność. Dzięki temu gonty bitumiczne są chętnie wybierane przy dachach o nietypowych kształtach.

Systemy rynnowe i podbitka

W skład systemów rynnowych wchodzą także pasy nadrynnowe, okapy dachowe. Wybór konkretnych materiałów zależy od specyfiki dachu oraz materiału pokryciowego. Nieodłącznym elementem kompletnego dachu jest również podbitka okapu. Zwiększa ona walory dekoracyjne, a poza tym zabezpiecza okap przed ptakami i gryzoniami. Podbitka okapu będzie również chronić górną część termoizolacji budynku.
Po zakończeniu robót dekarskich trzeba jeszcze wykonać próbę szczelności rynien i pokrycia dachowego.

Tekst: Kalkulatory Budowlane, www.kb.pl

Zdjęcie: Pixabay